İstanbul’un kalan tek kız okulu: Erenköy Kız Lisesi

'OKUL'İstanbul'da artık tek kız lisesi kaldı, o da Erenköy Kız Lisesi. Bu lise istese de karma bir lise olamıyor... Zaten Erenköy Kız Lisesi'nin böyle bir isteği de yok... Neden mi, karma lise olamıyor? Yıllar yıllar önce bu yer, bu köşk-ki o köşk yanmış, kalanı şimdi harap halde ve artık o bölüm Erenköy Kız Lisesi'ne değil, Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi'ne ait-okul olarak bağışlanırken bir de şart koşulmuş; "Burada kızlar okuyacak"... Bu bağış şartı Erenköy Kız Lisesi'nin ilkliğini, özelliğini hep koruyageldi bugüne kadar, bundan sonra da koruyacak...Erenköy Kız Lisesi, bir süre önce laboratuvar okulu müfredatına dönüşmüştü. Ancak, bu yıl lise eğitiminin dört yıla çıkması nedeniyle düz lise olarak eğitim-öğretim veriyor. Ama düz lise de olsa Erenköy Kız Lisesi, kurulduğu günden bu yana hep süper lisedir... Erenköy Kız Lisesi yalnız Kadıköy'ün çocuklarına eğitim vermezdi. İstanbul'dan, Türkiye'nin diğer kentlerinden paralı parasız yatılı öğrencileri olurdu hep. Ama her özelliğini koruyan Erenköy Kız Lisesi'nin kurulduğundan bu yana kaybettiği tek özelliği yatılı öğrencilerini kaybetmek oldu. 1990 yılından bu yana ne yazık ki yatılı öğrenci alamıyor. Erenköy Kız Lisesi'nin kaybettiği bir başka özelliği de mezunlarına yapılan törenler. Elbette hâlâ törenler yapılıyor ama zamanın modasına uyarak onlar da artık kep giyiyor. Halbuki on yıl öncesine kadar karakteristik bir mezunlar töreni olurdu. Herkes beyaz giyer ve yakasına kırmızı gelincik takardı.. Ancak mezunlar gününde kep takma modası, bu özelliğini de alıp götürdü okulun... Değişmeyen tek şey ise eski mezunların her nisan ayının son pazar günü okulun büyük, güzel bahçesinde toplanması oldu... Okulu tanıtmak için gidip Okul Müdürü Kamil Önalan'la konuştuk. Önalan, okulun 15. müdürü. Fenerbahçe Lisesi'nden henüz atanmış Erenköy Kız Lisesi'ne.. Böyle köklü bir okula atanmasından mutlu olmuş, onur duymuş. Okul Müdür Kamil Önalan, henüz tanımaya başladığı okulunun bugünü hakkında bizlere şu bilgileri verdi:"Lisemiz normal lise müfredatı şeklindetı eğitimine devam ediyor. Bu dönem 1250 öğrencimiz var. Yabancı dil ve bilgisayar destekli öğretim yapan bir devlet lisesiyiz ve neredeyse 1 asırlık köklü bir liseyiz. Tarihinden bugüne başarılarla dolu bu lisede, 67 öğretmen arkadaşımla birlikte çıtayı daha da yükseltmeyi hedefliyoruz" Okul Müdürü Kamil Önalan, Erenköy Kız Lisesi'ndeki başarılarını, bir de okul-okul aile birliği ve veli dayanışmasının mükemmelliğine bağlıyor ve diyor ki:"Bence, bir okulda yol haritasını doğru çizmişsek, Atatürkçü düşünceyi gerçek anlamda yerleştirebilmişsek bu başarıyı sağlamışız demektir. Bu okul hem yol haritası çizmiş, hem öğrencilerini gerçek bir Atatürk düşünce tarzında yetiştirmiş köklü bir okuldur. Ayrıca öğrencilerimizin ayrıcalıkları da var. Örneğin çok okula nasip olmayan, teneffüslerde nefes alacağı güzel, büyük bir bahçemiz var. Öğrenci okul koridorlarında değil, bu bahçede nefes alıyor. Bu öğrenci psikolojisi için çok önemli. Erenköy Kız Lisesi ve öğrencileri her bakımdan çok şanslılar. Biz de böyle bir okulda eğitim verdiğimiz için çok şanslıyız"Sporda hep başarılı oldularErenköy Kız Lisesi uzun yıllardır sporda da çok başarılı bir okul olarak tanınıyor. Eskiden, yanan okulun kalan odalarında spor çalışmaları yapılırdı. Tabii büyük bahçesinde de.. Voleybolda İstanbul kız liseleri arasında hep en öndeydi. Ancak artık bir salonları yok, kiracı olarak gittikleri yerler var. Ama yine de sporda başarılı bir okul. Basket ve voleybol salon yetersizliğinden eski parlak günlerini yaşayamıyor belki ama, diğer branşlarda hayli başarılı. Atletizmde, judoda (İstanbul dereceleri var), tenis ve yüzmede (İstanbul dereceleri bulunuyor) çok başarılı bir takım. Hele yüzmede olağanüstü bir çaba sarf ediyorlar, çünkü bir havuzları yok. Diğer çalışmalarını da başka okulların salonlarından faydalanarak yapıyorlar ve çok başarılı oluyorlar. Bir de kendi salonları olsa...Tarihi Cumhuriyetten önce, Türk kadınının aydınlanmasına ışık tutan birkaç okuldan biridir Erenköy Kız Lisesi... Kadıköy’ün en köklü kız lisesinin doğum tarihi, 1911'dir. O yıl "Kız Numune Mektebi" adıyla Rıdvan Paşa köşkünde açılan okul, 1916 yılında "Erenköy İnas Sultanisi" yani Kız Lisesi olarak öğretime başlamıştır. Erenköy, Çamlıca ve Kandilli'nin birer kız lisesine dönüşmesinden sonra Erenköy mektep binası son sahibi olan Mabeyinci Faik Bey'den 7 bin 500 altına satın alınarak Maarif'e verilir. Yatakhane binası olan Topçu Reisi Hacı Hüseyin Paşa köşkü de Maarif Vekilliği tarafından son sahibi V. Murat'ın kızlarından Hatice Sultan'dan satın alınarak okulun yatılı kısmı genişletilmiştir. 1945 yılının 22 Şubat gecesi, binanın yanması üzerine çok dağınık bir alan içinde öğretime devam eden lise, 1954-55 yılında da şimdiki binasında öğrenime başladı.Okulun ilk müdürü Abdullah Nasih Efendi'dir (1911-1916). Onu takiben Nahifi Bey, Suat Bey ve Ali Rıza Bey sırasıyla müdürlük yaptılar. Mahur Uz Bey ise, Osmanlı döneminde devraldığı Erenköy İnas Sultanisi’ni, Cumhuriyet döneminde de Erenköy Kız Lisesi olarak idare etmiş ve tam 22 yıl müdürlük yapmıştır. İlklerin lisesiErenköy Kız Lisesi’ni bitirenler hep sahalarında ilk kadın olmuşlardır... Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olan bu "ilk" kadınlarımızı da tanıtmak isteriz. Çünkü bu "ilk kadınlar" aynı zamanda Kadıköy’ün kadınlarıdır. Üstelik bu kadınlarımızın çoğu yalnız Türkiye’de değil, alanlarında da ilk kadın olmanın haklı gururunu yaşamış ve yaşatmıştır.Okulun ünlü mezunlarından bazılarını şöyle sayabiliriz:Şükran Esmerer (Türkiye’de ve bütün dünyada ilk kadın Danıştay üyesi), Fahrünnisa Yetmen (Türkiye’de ve bütün dünyada ilk kadın Sayıştay üyesi), Melahat Ruacan (Türkiye’de ve dünyada ilk kadın Yargıtay üyesi ), Prof. Dr. Leman Tomus (Türkiye’de ilk kadın mimar), Dr. Saadet Gören (Türkiye’de ilk kadır radyolog), Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan (Türkiye’de ilk kadın astronom ve Dekan), Neriman Hızır (Türkiye’de ilk kez sistemli eğitimle çocuk yuvası açan ve radyoda ilk çocuk saati yayını yapan eğitimci), Belkıs Derman (Türkiye’de ilk kadın eczacı), Madelet Hanay (İlk kadın Vergiler Temyiz Komisyonu üyesi), Nebahat Kunt (İlk kadın emniyet müfettişi), Hüriyet Sırmaçek (Yüksek mühendis-Türkiye’de ilk köprü uzmanı), Mülhime İnce (Yüksek Mühendis-Türkiye’de ilk kadın su mühendisi), Prof. Dr. Melâhat Özgü (İlk kadın Tiyatro Kürsüsü Profesörü-Ankara Üniversitesi), Prof. Dr. Seniha Tunakan (Türkiye’de ilk kadın Antropoloji Profesörü-Ankara Üniversitesi), Münevver Göze (Türkiye’de aynı zamanda mezun olan iki kadın mimardan ikincisi).

Bu yazı Gazete Kadıköy'ün 5 Nisan 2005 tarihli 5. sayısından alınmıştır.